د حضرت محمد(ص) څلور ياران (ابوبکر صديق)
ابوبکر صديق (رض)
حضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه
نوم يې عبدالله ، كنيت يې ابوبكر , صديق او عتيق يې لقبونه وو . دپلار نوم يې عثمان كنيت يې ابو قحافه او دمور نوم يې سلمى او ام الخير يې كنيت وو .
دپلار دلورې د نسب پوره كړۍ يې داده : عبدالله بن عثمان بن عامر بن عمرو بن كعب بن سعد بن تيم بن مُره بن كعب بن لوئ القرشي التميمي .
او دمور دلورې دنسب كړۍ يې په دا ډول ده : ام الخير بنت صخر بن عامر بن كعب بن سعد بن تيم بن مُره ( طبقات ابن سعد قسم اول دريم ټوك119 مخ) پدې ډول دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه نسب دمور او پلار دواړو له لورې په شپږم پشت درسول الله صلى الله عليه وسلم له نسب سره يو ځای كيږي .
دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه پلار
دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه پلار ابو قحافه عثمان بن عامر دمكې له شرفاوو څخه او دډير عمر سړى وو , په پيل كې هغه هم داسلام غورځنګ هسې يوه ټوكه بلله له همدې كبله حضرت عبدالله وايي كله چې رسول الله صلى الله عليه وسلم هجرت وكړ نو زه درسول الله صلى الله عليه وسلم په لټه كې دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه تر كوره راورسيدم هلته ابو قحافه موجود وو هغه حضرت علي رضي الله عنه پدې لاره دتيريدو په مهال ليدلى وو نو ډير دغصې په حالت كې يې وويل چې دې هلكانو زما زوی هم خراب كړ ( الاصابه 4 ټوك 221مخ )
ابو قحافه دمكې تر فتحې پورې پخپل پلارني مذهب ولاړوو دمكې تر فتحې وروسته يوه ورځ رسول الله صلى الله عليه وسلم په مسجد كې تشريف درلود چې ابوبكر له خپل پلار سره يو ځای درسول الله صلى الله عليه وسلم ليدو ته راغى ,كله چې درسول الله سترګي پرې ولګيدې نو ويې فرمايل اى ابوبكره تا (دلته په راوستو سره)خپل پلار ولې وځوراوه زه به ورغلى وم ,كله چې رسول الله صلى الله عليه وسلم دابو قحافه سپين ږيرتوب وليد نو دابو قحافه په حالت يې رحم راغى او خپل دشفقت لاس يې دهغه په سينه ورتير كړ او دښو او مباركو تورو تلقين يې ورته وكړ او په اسلام يې مشرف كړ هغه درسول الله صلى الله عليه وسلم له رحلته وروسته دابوبكر رضي الله دخلافت زمانه هم وليده اوپه 14هجري كال كې د97 كلونو په عمر مړشو . (اصابه 4 ټوك 222 مخ )
دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه مور
حضرت ام الخير سلمى بنت صخر رضي الله عنها له هغو كسانو نه شمير ل كيږي چا چې په پيل پيل كې داسلام حق مذهب قبول كړ,تردې له مخې يواځې 39 كسانو اسلام راوړى وو او هغوی هم په جار دخپل اسلام ښكارندوينه نشوا كولای اونه يې هم داسلام بلنه په ښكاره ډول كولای شوا. حضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه چې يو ځل له رسول الله صلى الله عليه وسلم څخه اجازه وغوښته او مشركين يې په جار سره اسلام ته راوبلل نو مشركينو هغه سخت وواهه خو په دې ربړ سربيره حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه دخپل كور غړو ته داسلام بلنه وركوله هماغه وو كله چې سهار شو نو له خپلې مور سره دارقم بن ارقم رضي الله عنه كورته درسول الله صلى الله عليه وسلم ليدو ته راغى او عرض يې وكړ چې اى دخدای رسوله ! زما مو ر حاضره ده هغې ته دحقې لارې لارښوونه وكړئ : نو رسول الله صلى الله عليه وسلم هغې ته داسلام راوړو بلنه وركړه او هغه په اسلام باندې مشرفه شوه ( الاصابه 8 ټوك 229 مخ ) حضرت ام الخير هم دډير عمر ښځه وه دحضرت ابو بكر صديق رضي الله تر خلافته پورې ژوندۍ وه ليكن له خپل خاوند نه مخكې مړه شويده . ( الاصابه له طبراني )نه .
دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه حليه
حضرت ابوبكرصديق رضي الله عنه ډير دنريو اندامونو څښتن وو ,څهره يې لغږوښي او غنم رنګى وو , تندى يې لوړ او پراخ وو , سترګې يې ور ننوتلي وې او په ويښتانو به يې دنكريزو خضاب لګاوه .
دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه مېرمنې او اولادونه
حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه په مختلفو مهالونو كې له يوه نه ډير ودونه كړي وو .له كومو ميرمنو نه چې يې اولادونه شوي دهغوی نومونه دادي :
قتيله يا قتله : له دې څخه يې حضرت عبدالله او حضرت اسماء رضي الله عنهماپيدا شو .
ام رمان : دادام المؤمنين حضرت عايشې او حضرت عبدالرحمن رضي الله عنهما مور وه .
اسما : له دې څخه محمد بن ابي بكر پيدا شو .
حبيبيه بنت خارجيه : دحضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه ترټولو كشره لور( ام كلثوم )له همدې نه پيدا شوې وه .
دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه ژوند
حضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه له اسلام څخه تر مخه يو بډای سوداګر وو چې په ديانت ,ريښتنولۍ او امانت ساتلو كې يې وتلى نوم درلود . د مكې اوسيدونكو به دهغه دعلم , تجربې او ښو كړو وړو له امله دهغه ډير عزت كاوه .دجاهليت په زمانه كې به د خون بها مال دحضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه په كور كې يوځاي كيده كه به دبل چا كره يوځای شو نو قريشو به هغه مال نه مانه .(كنزالعمال 6 ټوك 313 مخ ) دجاهليت په زمانه كې هم ابوبكر صديق رضي الله عنه له شرابو نه همداسې بد وړل لكه داسلام په زمانه كې , اوويل به يې چې دشراب څښل دانسان عزت ته زيان رسوي .
له حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه سره له ډيره وړوكوالي درسول الله صلى الله عليه وسلم مينه وه او درسول الله صلى الله عليه وسلم دملګرو په ټولۍ كې ګډ وو. دسوداګرۍ په ډيرو سفرونو كې به هم له رسول الله صلى الله عليه وسلم سره ملګرى وو (پورتنۍ حواله) كله چې رسول الله صلى الله عليه وسلم نبي وټاكل شو نو هغه په پټه خپل ټول مخلصين او درازملګري پدې حقيقت خبر كړل نو حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه ترټولو لومړی سړی وو چې د رسو لله صلى الله عليه وسلم سره دبيعت كولو لپاره يې لاس ور اوږد كړ .كه څه هم ځينو مؤرخينو ليكلي چې تر ټولو مخکې حضرت خديجې رضي الله عنهااسلام راوړ ځينو بيا حضرت علي رضي الله عنه ليكلى ځينو حضرت زيد بن ثابت رضي الله عنه ليكلى ليكن له ډيرو اثارو او دلايلوڅخه دا په ډاګه كيږي چې تر ټولو مخکې حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه اسلام راوړى , او ددې نورو اثارو او احاديثو تطبيق څيړونكو څه پدې ډول كړى چې : په ښځو كې ام المؤمنين حضرت خديجې رضي الله عنها لومړى اسلام راوړى , په ماشومانو كې حضرت علي رضي الله عنه ,په غلامانو كې حضرت زيد بن ثابت رضي الله عنه او په ازادو او بالغو سړو كې بيا حضرت ابو بكر رضي الله عنه تر ټولو ړومبى په اسلام باندې مشرف شوى دى . فتح الباري 7ټوك 130 مخ .
دحضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه له مسلمانيدو سره سم داسلام دپر مخ تللو لړۍ پيل شوه او دحضرت عثمان بن عفان , حضرت زبير بن عوام,حضرت عبدالرحمن بن عوف , حضرت سعد بن ابي وقاص , حضرت طلحه بن عبدالله ,حضرت عثمان بن مظعون , حضرت ابو عبيده ,حضرت ابو سلمه ,حضرت خالد بن سعيد بن العاص رضي الله عنهم په څيرجليل القدره خلک هم دحضرت ابوبکرصديق رضي الله عنه دزېارايستلو په پايله كي مسلمانان شول .
حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه په خپل كور كې دلمانځه كولو لپاره يو ځانګړى مسجد جوړ كړى وو چې ډير په عاجزۍ او خشوع وخضوع سره به يې لمونځ پكې ادا كاوو , صديق رضي الله عنه ډير زړه نرمى انسان وو ,كله چې به يې دقرآن كريم تلاوت كاوو نو له سترګو څخه به يې اوښكې بهيدلې آن تردې چې خلكو به دهغه ژړااوريدله او ټول به رايو ځای شول او له دې اثر درلودونكي منظر څخه به ډير متاثر شول . بخاري باب هجرة النبي واصحابه .
حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه به دخدای په لاره كې ډير مالونه وركول په سنه 9 هجري كې رسول الله صلى الله عليه وسلم دغزوۀ تبوك دتيارۍ لپاره دخدای جل جلاله په لاره كې دمالونو دوركولو اعلان وكړ نو حضرت عمر رضي الله عنه دخپل كور نيمايي مال دخدای په لار كې دوركولو په بڼه درسول الله صلى الله عليه وسلم حضورته راوړ او دا ګمان يې وكړ چې كيدای شي نن زه په نيك كار كې حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه ته ماتې وركړم خو حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه دخپل كور ټول مال راوړ او درسول الله صلى الله عليه وسلم مخې ته يې كيښود , رسول الله صلى الله عليه وسلم له حضرت عمر څخه وپوښتل چې تا خپل اولادته څه پريښودل؟ نو حضرت عمر وفرمايل چې نيمايي مال مې اولاد ته پريښود او نيمايي مې دخدای جل جلاله په لار كې د صدقه كولو په نيت ستاسې حضورته راوړ , بيا يې له ابو بكر صديق رضي الله عنه څخه وپوښتل چې تا خپل اولادته څه پريښودل؟ هغه ورته وفرمايل : چې اى دخدای رسوله ! ما چې څه په كور كې درلودل نو هغه مې ټول ستاسې حضورته راوړل , اوويي فرمايل چې كور مې الله تعالى او دهغه رسول ته پريښود (هغه به له خپله درباره زما روزي راكوي ) دحضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه دا وينا درسول الله صلى الله عليه وسلم ډيره خوښه شوه او دحضرت ابو بكر صديق ستاينه يې وكړه ,نو حضرت عمر رضي الله عنه وايي چې ما له ځان سره وويل چې ريښتيا هم په نيكو كارونو كي تر حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه وړاندې کيدل اسان كار نه دى . ترمذي مناقب ابو بكر رضي الله عنه .
رسول الله صلى الله عليه وسلم چې تر ټولولومړى دمسجد دجوړولو لپاره دكومې ځمكې انتخاب كړى وو هغه ديتيمانو وه نو رسول الله صلى الله عليه وسلم نه غو ښتل چې ديتيمانو په ځمكه مسجد جوړ كړي خو حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه دهغې ځمكي قيمت هغو يتيمانو ته وركړ او درسول ا لله صلى الله عليه وسلم له رايې سره سم په هماغې ځمكې مسجد جوړ شو . فتح الباري 7ټوك 193 مخ .
دحضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه ځانګړتياوې
1-حضرت ابو بكررضي الله عنه يو له هغو لسو كسانو څخه وو چې په نړۍ كې ورته د رسول الله صلى الله عليه وسلم له لورې دجنتي توب زيرى وركړل شوى وو .
2- داسلام دلومړي خليفه په توګه وټاكل شو .
3- په بالغو نارينه و كې ترټولو لومړى په اسلام باندې مشرف شو.
4- درسول الله صلى الله عليه وسلم دخسرتوب وياړ ورپه برخه شو .
5- په غار حرا كې له رسول الله صلى الله عليه وسلم سره دملګرتوب له كبله ورته د(يارغار) دلقب اخيستلو شرف حاصل شو .
په لاندې غزاوو كې حضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه فعاله ونډه اخيستې وه
1- غزوۀبدر 2-غزوۀ احد 3-غزوۀ بني مصطلق 4-واقعۀ حديبيه 5- امارت حج .
دحضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه وفات
كله چې رسول الله صلى الله عليه وسلم له دې نړۍ څخه دآخيرت په لورې سفر وكړنو دمرتدينو او په دروغو دنبوت ددعوې كوونكو يو سيلاب راپورته شو له بله پلوه ځينو مسلمانانو دزكوة له وركړې څخه هم ډډه وكړه نو دحضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه دخلافت ډيره برخه له هغوی سره په مقابله تيره شوه ايله څه باندې دوه كاله وتلي وو او له داخلي فتنو څخه خلاصون او دفتوحاتو پيل شوى وو چې حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه دمرګ په مرض اخته شو . حضرت عايشه صديقه رضي الله عنها وايي چې په يوه سړه ورځ حضرت ابوبكر صديق رضي الله عنه ولامبل او له هغه وروسته يې سخته توده تبه پيل شوه چې نژدې 15 ورځې يې دوام درلود دمرض په مهال يې وپوښتل چې نن كومه ورځ ده ؟ ورته وويل شو چې نن دو شنبه ده , بيا يې وپوښتل چې رسول الله صلى الله عليه وسلم په كومه ورځ وفات شو ؟ ورته وويل شو چې ددوشنبې په ورځ نو ويې وفرمايل چې زه هم هيله لرم چې په همدې نن شپه دخپل اجل بلونكي ته ښه راغلاست ووايم هماغه وو چې دسه شنبې په شپه د63 كالو په عمر په 13 هجري كال دجمادى الاولى په پای كې د تل پاتي نړۍ په لورې مسافر شو . انا لله وانا اليه راجعون .
له وصيت سره سم يې د شپې په مهال دكفن او دفن تياري وشوه , خپلې ميرمنې حضرت اسماء بنت عميس رضي الله عنها ورته غسل وركړ , حضرت عمر فاروق رضي الله عنه يې دجنازې لمونځ اداكړاو حضرت عثمان ,حضرت طلحه ,حضرت عبدالرحمن بن ابي بكر , او حضرت عمر فاروق رضوان الله تعالى عليهم اجمعين قبر ته ورټيټ كړ او پدې طريقه سره درسول الله صلى الله عليه وسلم دژوندوني ملګرى دتلپاتې ملګرتيا په بڼه درسول الله صلى الله عليه وسلم په خوا كي خاورو ته وسپارل شو او پدې څه كولوسره له رسول الله صلى الله عليه وسلم سره دنيوي مينې په پايله كې حضرت ابو بكر صديق رضي الله عنه داخروي ملګرتوب لپاره له رسول الله صلى الله علي وسلم سره يوځای جنت ته ننووت .
رضي الله عنهم ورضوا عنه .
