په هرات ښار کې د خواجه عبدالله انصاري مزار
د حضرت ابو ایوب انصاري زوی، د هرات ښار شمال لوري ته د غره په لمن کې ښخ شوی دی. هغه قبر چې د افغانستان د خلکو په ځانګړې توګه د ښاریانو په اذهانو کې ځانګړی ځای لري.
خواجه عبدالله محمد بن انصاري هروي په ۳۹۶ هجري قمري کال کې د «الب ارسلان سلجوقي» په واکمنۍ کې او د «خواجه نظام الملک» د وزارت پر مهال نړۍ ته سترګې پرانېستې او په ۴۸۱ هجري قمري کال کې وفات شو.
"نوموړی د هرات په ګازرګاه یا ګذرګاه کې خاورو ته وسپارل شو. پلار يې "ابو منصور انصاري" د ابو ايوب انصاري له اولادونو څخه دى، چې رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم)د هجرت پر مهال کله مدينې ته داخل شو نو ددوی کور ته ورغی او مور يې هم د بلخ له خلكو څخه وه. د خواجه عبدالله مقبره د افغانستان په خلکو او په ځانګړې توګه د هرات د اوسېدونکو په منځ کې ځانګړی ځای لري او د هرات د خلکو په ژبو کې هغه د «خواجه انصار»، «پیر هرات»، «خواجه عبدالله انصاري» او «خواجه عبدالله انصاري» په نومونو یادېږي.
"هغه د خپلې دورې له مشهورو کیمیا پوهانو څخه و، خو هغه څه چې دی يې ډېر مشهور کړ هغه د حدیث په علومو، د قرآن تفسیر او تصوف په علومو کې دده پوهه وه.
د هغه مشهور اثار چې په نثر کې لیکل شوي دي، «مناجاتنامه»، «نصایح»، «زادالعارفین»، «کنزالسالکین»، «قلندرنامه»، «محبتنامه»، «هفتحصار»، «رساله دل و جان»، «رساله واردات» و «الهینامه» دي.
اوس مهال د خواجه عبدالله انصاري اولادونه د هغه د مقبرې ساتونکي دي او دوی د دغه مقبرې د ودانۍ ساتنه په کلونو او په ځانګړې توګه د افغانستان د درې لسیزو جګړو په اوږدو کې کړې وه، خو بیا هم دغه مقبره له طبیعي ستونزو او ناخوالو څخه نه ده ژغورل شوې. څو ځله بیارغول شوی او ترمیم شوی.