د شیدو ښېګڼې څه دي؟
ژباړه: نجم الرحمن ناصري
کلسیم، چې د هډوکو او غاښونو په جوړښت کې اساسي رول لري، د شیدو له مهمه جوړښتونو څخه دي. فاسفورس چې د وجود ډیرو عکس العملونو او د نسجونو په ترمیم او وده کې نقش لري، په شیدو کې شته. همدارنګه پتاشیم او سوډیم هم د شیدو له څښلو ترلاسه کولی شو.
شیدې د سالمو غاښونو، نوکانو او ویښتو لپاره اړینې دي. دا څښاک د دې لپاره چې په ډېره کچه کلسیم لري، که له ويټامین ډي سره یوځای وخوړل شي د هډوکو، غاښونو او ویښتو د ودې لامل کېږي، همدارنګه د ویښتو د تویدو له مخنیوي سره مرسته کوي.
د کلسیم موجودیت له ویټامین اې، پتاشیم او د بي ویتامینونو له کورنۍ سره د ویښتو د نازکېدو مخنیوی کوي او د هغو د ځلېدلو لامل کېږي.
مطالعاتو دا جوته کړې، که هره ورځ شیدې کچه له مېوو او سبزیو سره وخوړل شي، په مشرانو او ماشومانو کې د وینې د لوړ فشار مخه نیسي. داسې ډېرې څېړنې شته چې د دې خبرې ښکارندویي کوي چې شیدې او لبنیات د زړه او د رګونو / عروقي نارغیو په اندازه کې کمښت راولي.
هغه نارینه چې نظر نورو کسانو ته ډېرې شیدې استعمالوي، ډېر کم د زړه په ناروغیو اخته کېږي. همدارنګه د لږ غوړو شیدو څښل د دې لپاره چې ډېر کلسیم لري، په وینه کې د بد کلسترول کچه کموي او د ښه کلسترول کچه ډېروي.
د ټولو خلکو د تصور پر خلاف لیدل شوي، هغه کسان چې لږ غوړلرونکې شیدې څښي تر نورو څخه ډنګر دي. تاسو کولای شئ د هغو شیدو، چې کوچ یې اخیستل شوي، په څښلو د خپلې کالورۍ کچه په کنټرول کې ولري، چې له چاغښت په ځانګړي ډول د خېټې د غټېدو مخه ونیسي. د ځوانۍ او ماشومتوب مرحله په جسماني او رواني روغتیا کې ډېره مهمه مرحله ده، دې دوره او یا هم د ژوند په نورو مرحلو کې له لبنیاتو څخه ګټه اخیستل د خوړو د ښه رژیم د درلودو ښکارندویي کوي.
سربېره پر دي څېړنې ښیي هغه ماشومان چې هره ورځ شیدې مصرفوي نظر هغو ماشومانو ته چې د شیدو څښل یې نه خوښېږي، ډېر ځیرک او هوښیار دي.
له شیدو سره د سرطان مقابلې یا جنګ ته ورشئ، داسې ډیرې څیړني شته چې ښيي شیدې د سرطان مخنیوی کوي. د سینې او غټې کولمې د سرطان په مخنیوي کې د شیدو اغیز تر یوه حده ثابت شوی دی. د سویډني پوهانو د څېړنو پر اساس، هغه نارینه چې په ورځني توګه ۵.۱ ګیلاسه شیدې څښې، ۳۵ سلنه یې د غټې کولمې په سرطان د ککړېدو کچه کمېږي.
د شیدو مصرف په ځوانۍ او ماشومتوب کې د کلکو او مثبوتو هډوکو د درلودو لامل کېږي او د هډوکو له ضعف یا ورستېدو څخه مخنیوی کوي.
بې له شکه شیدې په هر چا هم ښه نه لګیږي. هغوی چې د شیدو له څښلو وروسته د نس باد یا د معدې درد پیدا کېږي، بې لاکتوسه یا لاکتوس فري شیدې دې وڅښي. دا ډول شیدې په اکثرو پرمختللیو هیوادونو کې موندل کېږي.
