د ماشوم احساس او عاطفه هغه څه چې افغان والدين ورته پام نه کوي
لیکوال:ډاکټر عيسى ستانکزى
هر مور او پلار دا هيله لري چې ماشوم ېې ښه وروزل شي او د راتلونکي ژوند لپاره په ځان باور پيدا کړي.
په نوره نړۍ کې نن سبا يوازې تعليم او د کار روزګار پيدا کول لومړيتوب نه دى، والدين د زده کړو او کار تر څنګ دا هم غواړي چې ماشوم ېې له رواني او فزيکي پلوه سالم وي، سالم خواړه وخوري، سم ملګري پيدا کړي او کافي بدني فعاليت ولري. تر ټولو مهمه خبره چې نن سبا بايد اهميت ورکړل شي له رواني او احساسي پلوه ماشوم ته پاملرنه ده. دا هغه څه دي چې افغان ميندې او پلرونه کله هم ورته توجه نه کوي. په دې برخه کې مهمه مسله د ماشوم احساساتو ته توجه ده.
احساسات مونږ ته په بيلا بيلو شرايطو کې دا رازده کوي چې څنګه عمل وکړو. کله چې ماشوم دا زده کړي چې څه ډول احساس لري نو د خپل دغه احساس سره سم عمل کوي او دغه سم يا ناسم احساس په عقدو او کينو نه بدلېږي. څيړنو ثابته کړې چې هغه ماشومان چې دخپلو احساساتو او عاطفې د کنټرول او درک وړتيا ولري په کور او بهر کې بريالى وي.
دغه بحث ډير پراخې دى. په ناروې چې د نړۍ په سطحه هوسا او ارام هيواد دى د ماشوم احساس او عاطفي روزنې ته ډيره پاملرنه کيږي.
يو مثال: د ناروې په ښونځيو کې د انسان د بيلابيلو احساساتو د توضيح لپاره کورسونه جوړيږي. چې مختلفې ويډيوګانې پکې ماشومانو ته ورښيي په يوه ويډيو کې ښودل کيږي چې کله په کورنۍ کې نوى ماشوم پيدا شي مشره خور او ورور ورسره بخيلي کوي. په ويډيو کې ماشومانو ته ورزده کوي چې دغه د بخيلۍ احساس طبعيي دى او ماشوم پوهيږي چې د بخيلۍ تر څنګ له واړه ورور او وړې خور سره مينه هم کيداي شي. په دغسې حالت کې دغه طبيعي بخيلي په عقدو او کينو نه بدليږي.
مور او پلار بايد د ماشوم له څيرې او ظاهره د هغه/هغې په احساس پوه شي. بايد ماشوم ته ورزده کړو چې څنګه خپل احساس بيان کړي، مونږ حتى په لوينې د خپل احساس د بيان وړتيا نه لرو. له ماشوم سره خبرې وکړئ کله چې احساس وکړئ چې ماشوم خپه، خوشاله، ويريدلى، هيجاني، او خپه دى ورته وړائ چې ما ته ښکاري ته خپه، خوشاله، هيجاني او يا غوصه ېې پروا نه کوي چې ستاسو اټکل ناسم وي. غوره ده ماشوم د دغو بيلابيلو احساساتو په توپير پوه شي او خپل احساس شريک کړاي شي. هغه کسان چې د خپل احساس د شريکولو وړتيا لري په ژوند کې خوشاله وي او دا هغه څه دي چې په ماشومتوب کې زده کيږي.
يو مثال : ماشوم ته ووايه چې فکر کوم خپه شوې چې احمد له تا سره لوبه ونه کړه… ممکن هغه نه وي خپه شوى خو که خپه وي او هغه خپل خپګان له تاسو سره شریک کړي نو بيا له احمد سره کينه نه کوي.
کله هم د غوصې، خپګان، خوشالۍ او بل هر ډول احساس په وخت د ستونزې حل لاره مه لټوئ. د دغسې عاطفي احساساتو په وخت مهمه خبره دا ده چې ماشوم خپل احساس شريک کړي او دغه احساس پټ نه کړي. که هره ستونزه وي په خپله ماشوم ېې سمه حل لاره موندلى شي. که مو بيا هم زړه غواړي چې حل لاره وړاندې کړئ لږ صبر وکړئ چې په دغه عاطفي شيبو لږ وخت تير شي.
دا ډير لوي بحث دى هيله ده ميندې او پلرونه تر دې وړاندې چې ماشوم پيدا کړي په دې اړه دې کافي مطالعه وکړي.
عکس د ناروې د ارواپوهنې د ملي ادارې له پاڼې اخيستل شوى
