دیدار مقامهای افغان و آذربایجانی در باکو؛ گامی بهسوی ادغام افغانستان در دهلیز میانی
روشن رستماف، رئیس راهآهن آذربایجان، در جریان سفر عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاستالوزرای افغانستان به این کشور، با وی در باکو دیدار و در مورد گسترش مسیرهای ترانزیت کالا میان آسیای جنوبی، قفقاز و اروپا گفتگو کرد. این دیدار نشاندهنده تعمیق همکاریهای اقتصادی میان دو کشور است، در حالی که افغانستان بهدنبال ادغام بیشتر در شبکههای منطقوی و فرامنطقوی ترانزیتی بهویژه دهلیز مهم «میانی» میباشد.
براساس اعلامیه راهآهن آذربایجان، دو طرف روی راههای تقویت همکاری حملونقل چندوجهی تأکید کردند و تمرکز ویژهای بر تسهیل صادرات افغانستان از طریق بندر باکو داشتند.
نمایندگان افغانستان بر نیاز به تسریع روند انتقال کالا به بازارهای جهانی تأکید کرده و خواستار همکاری تخنیکی و لوژستیکی از جانب آذربایجان شدند.
رستماف در پاسخ، آمادگی راهآهن آذربایجان برای انتقال کالاهای صادراتی افغانستان به بازارهای اروپایی را ابراز داشته و نقش روبهرشد باکو را به عنوان یک مرکز منطقهای لوژستیکی برجسته کرد.
در اعلامیه آمده است: «آذربایجان آماده است تا با فراهمکردن دسترسی قابل اعتماد و مؤثر به دهلیزهای بینالمللی، از ادغام اقتصادی افغانستان حمایت کند.»دهلیز میانی و آرمانهای تجارتی افغانستاندهلیز میانی که به نام مسیر ترانسکاسپین (TITR) نیز شناخته میشود، چین را از طریق آسیای میانه، دریای کاسپین، قفقاز جنوبی و ترکیه به اروپا وصل میکند. آذربایجان با بهرهگیری از بندر بینالمللی دریایی باکو، راهآهن باکو–تفلیس–کارس و مناطق لوژستیکی، نقش کلیدی در این مسیر بازی میکند.
افغانستان، بهعنوان یک کشور محاط به خشکه که دسترسی مستقیم به آبهای آزاد ندارد، همواره در پی کاهش وابستگی به بنادر پاکستان بوده است. پس از بازگشت امارت اسلامی در سال ۲۰۲۱، تمرکز بر خودکفایی و اتصال منطقوی افزایش یافته است.
با وجود چالشهای سیاسی و مالی، صادرات میوه خشک، قالین، سنگهای قیمتی و گیاهان یونانی افغانستان همچنان در بازارهای جهانی مورد تقاضا است.
گسترش دسترسی از طریق مسیرهای چندوجهی از ازبکستان، ترکمنستان و دریای کاسپین میتواند هزینهها و زمان ترانزیت را بهطور قابل توجهی برای تولیدکنندگان افغان کاهش دهد.پیامدهای ژئوپولیتیکی (موقعیت جغرافیایی)دیدار مقامات افغان و آذربایجانی، اهمیت ژئواقتصادی فزاینده دهلیز میانی را در بحبوحه تغییرات زنجیرههای جهانی تأمین، برجسته میسازد. برای باکو، تقویت همکاریهای لوژستیکی با افغانستان فرصتی است برای تحکیم پیوندها با آسیای مرکزی و جنوبی و تثبیت جایگاهش بهعنوان پل میان شرق و غرب.
برای کابل، موفقیت چنین ابتکارهایی میتواند نه تنها تجارت را تقویت کند، بلکه جایگاه دیپلوماتیک منطقهای افغانستان را نیز بهرغم عدم به رسمیت شناسایی رسمی بینالمللی، ارتقا دهد.